Anamın Kitabı Özeti Yakup Kadri KARAOSMANOĞLU

KİTABIN KONUSU:Çocukluk yıllarında
çok acı çekmiş bir çocuğun bu anılarının onu nasıl etkilediğini ve
sonuçlarını anlatır.

KİTABIN ÖZETİ :

Yakup Kadri
Karaosmanoğlu’nun belki bütün romanlarımın anahtarlarını verdiğim
kitabım dediği “Anamın Kitabı”onun en önemli eserlerinden biridir.
Eserde, yazar çocukluk anılarından bahsetmekte, bunu yaparken de
şuuraltı tekniğinden yararlanmaktadır. İnsanın alınyazısının çocuklukta
yazıldığını ve hangi yaşa girerse girsin, şuuraltında daima çocukluk
kaldığını savunur.

Yakup Kadri, Aydın ve Manisa’da hüküm sürmüş
Karaosmanoğulları sülalesine mensuptur. Yazar altı yaşına kadar
babasının Mısır’daki İbrahim Paşa Konağına yerleşmiş ve İkbal Hanımla
evlenene kadar burada yaşamıştır. İkbal Hanımla evlendikten sonra
Kahire’ye yerleşmiştir. Daha sonra İbrahim Paşanın ölmesi nedeniyle
Manisa’ya yerleşmiştir. Eser, hayatının doğrudan doğruya bu bölümleriyle
ilgilidir.

Yazar babasını, çevresinde çok saygın bir kişiliğe
sahip olmasına rağmen sevmez. Babasının konuşma tarzı, hareketleri,
konuşması ve bilhassa annesine karşı olan davranışları yazara çok ilkel
gelir. Nitekim babası eve geldiğinde önüne konulan terlikleri giydikten
sonra annesini peşinden sürükler, kendisi ile ilgilenilmekte biraz
gecikilse evi velveleye vererek huzursuzluk çıkartır.

Yazarda
geçmişe daima bir özlem vardır. Lalasıyla Nil boyunca Ehramlara doğru ya
da şehrin kalabalık caddelerine doğru yapılan gezintiler, hele
babasıyla şehrin hayvanat bahçesi karakterindeki “Özbekiye Bahçesine”
yaptığı araba gezintileri onun için tadına varılmaz saatlerdir.

Mısır’daki
bu ihtişam dolu çocukluk günlerini, altı yaşında geldiği Manisa’daki
sıkıntılı günler takip eder. Burada, okula giderken uyku sersemi
kalkışını, eline “Amme Cüzzü” tutuşturularak sokak kapısından dışarı
bırakılıverişini, kendisine kahvaltı olarak bir dilim kuru ekmekle bir
topak tulum peyniri sunuluşunu hiç unutmaz. Hele okula giderken yolun
bozukluğu onun için işkence dolu saatlerdir.

Okul hayatı ise ona
göre pek verimsizdir. Okulun doksanlık kapıcısı onu teneffüslerde rahat
bırakmaz. Sınıf hocası Mustafa Efendinin daima çatık ve kızgın suratı,
okulun müdürü Hüseyin Efendinin şimşir sopası da onu rahatsız
etmektedir. Ama yazarı mektepten asıl yıldıran okulun pisliği ve
mundarlığıdır. Bu nedenle biraz utangaçlığından, bilhassada bu ağır koku
yüzünden annesinin kendisine hazırladığı yemeği bile yemez,
arkadaşlarına bırakır.

Mısır dönüşü Karaosmanoğulları sülalesi
kendilerine itibar göstermediğinden sıkıntılı günler yaşarlar.
Kendilerine babasının arkadaşı Hulusi Bey kucak açar. Onun konağında
önce misafir olarak birkaç gün kaldıktan sonra konağın yanındaki küçük
evi kiralalar. Bu evde yazarın ilk dikkatini çeken şey, evin arka
kısmından kendisine çok yakın görünen Manisa Dağıdır. Dağa baktıkça,
dağdaki boz renkli kaya diz çökmüş bir deve gibi, buradaki inde aslan
gibi görünür kendisine. O dağdaki tabiat şekillerini iniş, yokuş, yar,
oyuk, tepe masallardaki peri padişahının sarayındaki denizlere, kulelere
benzer varlıklarmış gibi düşünür. Sürekli olarak bu dağa gitmek ister.
Bir gün komşusunun oğlu Cemal ile oraya giderler. Fakat beklediğini
bulamaz, hayal kırıklığına uğramıştır.

Çocukluğunda en derin, en
ihtiraslı sevgisini tercih ettiği insan Afet Ninesidir. Ninesi, Kadri
Beyin küçüğü Nazif Beyi kaybettiğinden bu yana tek sevgisini torunu
Yakup Kadiri’ye yöneltmiştir. Ninesi onlarda kaldığı süreçte Yakup Kadri
ondan ayrı yatmaz. Hatta ninesi hastalandığında bile ondan ayrılamaz.
Hele ninesi kendi evine dönmeye kalsın; evde kıyametleri kopartır,
günlerce ağlar, yemekten içmekten kesilir, evdekilere hayatı zehir eder.

Babasının
hastalığı da eserde geniş yer alır. Babası hayatının son devresinde
kendisini dünyadan iyice çekerek ahirete verir. Seccadesinin başına
oturarak saatlerce tespih çeker, on dakikada kılınacak namazları yarım
saatte bitirir. Yakup Kadiri’ye Kuran-ı Kerim öğretmeye çalışır. Ama
Yakup Kadri bunu hiç beceremez. Yazarı bu derslerden evde bozulan antika
saatler kurtarır. Babası günlerce saatleri yapmaya çalışır ama muvaffak
olamaz.

Babası ölümüne doğru “Ramazanı Şerif” geliyor diye evin
içinde çocukça bir sevinçle dolaşır. Ramazanı mutlaka İstanbul’da
geçirmek niyetindedir. Fakat gidecekleri günün arifesinde babası ansızın
hastalanarak yatağa düşer. Hastalığı çok ağırdır, çok geçmeden ölür.
Yakup Kadiri’yi ölümden ziyade kardeşiyle birlikte komşusunun evinde
geçirdikleri ayrılık geceleri etkiler. Babasının cesedi önüne
götürüldüğünde diğerleri gibi ağlamak istediği halde ağlayamaz.

Çayırbaşı
İlkokulunun, yazarın huyunun değişmesinde büyük rolü vardır. Okuldaki
çocuklar öyle yabanidir ki onu okula evin kalfası götürmektedir. Kalfası
teneffüslerde bile yanından ayrılmamaktadır. Ancak bu vaziyet yazara
ağır gelmektedir. Buradaki çocuklar daima birbirleriyle kavga etmekte,
çete savaşları yapmakta ve birbirlerine ağır küfürler savurmaktadırlar.
Yine bir gün böyle bir kavga esnasında kalfanın (kendisinden 5 –6 yaş
büyük) kavgayı ayırmaması nedeniyle kızarak kalfasına ağza alınmayacak
küfürler savurup, yumruklamaya başlar. Bu nedenle kalfası onu bir daha
okula götürmeye cesaret edemez. Ancak yazar kendisinden daha büyük
birini dövmenin verdiği gururla kendisine olan güveni yerine gelir.

Bu
olaydan haberinin olmadığını sandığı annesi ona küser. Bunu bilmeyen
Yakup Kadri, annesinin ilgisini çekmek ve annesinin sevgisini tekrar
kazanmak için çeşitli muziplikler yapar, kendisini yaralar. En küçük bir
olayda bile üzerine titreyen annesi, bu olaylarda yanına bile gitmez.
Sonunda yazar, durumu anlayarak bir daha ağzına öyle sözler almayacağına
söz vererek annesinden özür diler ve elini öper. İşler yoluna girer.

KİTABIN
ANA FİKRİ:Aile bireyleri, çocukların gelişme döneminde onlara karşı
daha sağdulu davranmalı,aile içindeki tutum ve davranışların onları
nasıl etkilediğini fark etmelidir.





KİŞİLERİN VE
OLAYLARIN İNCELENMESİ:

Yazar : Çocukluğunda bir acı çekmiştir.
Bundan dolayı sessiz , sakin fazla konuşmayan bir yapıya sahiptir.
Duygusaldır. Arkadaşlarıyla fazla konuşmaz.

Yazarın
babası:Çevresi tarafından sevilir.Fakat evde aile bireylerine karşı
ilkel davranır. Kılık ve kıyafetine özen gösterir. Eskiye bağlı bir
insandır.

İkbal Hanım:Yazarın annesidir. Güzel bir kadındır.
Fazla konuşmaz. Çevresinde sevilir. Sessiz, sakindir. Olaylara
mantığıyla yaklaşır. İnsanları ayırt etmeden sever.

Afet nine :
Yazarın en sevdiği aile üyasidir. Tatlı ve şirin bir hanımdır. Yaşlıdır.
Eşini kaybettikten sonra tüm sevgisini torununa verir. Neşeli bir
hanımdır.



KİTAP HAKKINDA ŞAHSİ GÖRÜŞLER: Kitap
yaşanabilecek bir olayı dile için okuması insana hem zevk veriyor hem de
insanın çocuk yetiştirirken karşılaşabileceğimiz olayları anlattığından
akıcıdır. Dili günümüze göre ağırdır. Olay bağlantıları çok zor
yapılır. Okumaya değer bir kitap olduğunu düşünüyorum.



YAZAR
HAKKINDA KISA BİLGİ:

21. Yüzyıl edebiyatının büyük romancısı 27
Mart 1889’da kahire’de doğdu. Kurtuluş savaşı yıllarında Anadolu’ya
geçti. Emekliye ayrılınca verimli bir yazı hayatında başladı.yazarlığını
sürdürürken 13 Aralık 1974’te Ankara’da öldü. Yazar, eserlerinde Türk
toplumunun, Tanzimattan ****** Türkiye’si dönemi ne kadar olan
yaşantısını anlatan hikaye,makale ve romanlar yazmıştır.